Πολλοί από εμάς το γνωρίζουμε, άλλοι πάλι όχι… Η πραγματικότητα όμως καταδεικνύει ότι το www.physics4u.gr/blog κερδίζει συνεχώς έδαφος στην εκλαΐκευση και κυρίως την ενημέρωση για τις φυσικές επιστήμες. Μετά από διαδικτυακή επικοινωνία ο δημιουργός και υπεύθυνος της ιστοσελίδας δέχτηκε μετά χαράς να μιλήσει για το έργο του και άλλα πολλά ‘’Στην 9η διάσταση’'.
Για το physics4u
Κύριε Μιχαηλίδη, πότε; Πως; Και γιατί; Ξεκινήσατε το physics4u
Η ιστοσελίδα «Η Φυσική στο Δίκτυο» ξεκίνησε επίσημα σαν grphysics την 1η Μαρτίου του 2000 και είχε σκοπό μεταξύ άλλων να καλύψει την ανυπαρξία, έως τότε, κάποιας ιστοσελίδας με επιστημονικό περιεχόμενο. Τότε υπήρχαν ελάχιστα sites με αναφορές στην επιστήμη. Για παράδειγμα το in.gr που έβαζε και βάζει ακόμα ότι προωθούν τα μεγάλα πρακτορεία ειδήσεων, με θέματα όμως ρηχά από επιστημονική άποψη, που όμως κινούν το ενδιαφέρον του κοινού: μαύρες τρύπες, γαλαξίες, Big Bang αλλά και πολύ λίγα θέματα καθαρής φυσικής. Αυτό είναι φυσιολογικό για μια ιστοσελίδα που απευθύνεται στον πολύ κόσμο που δεν τον ενδιαφέρουν οι λεπτομέρειες. Τότε υπήρχε και μια ιστοσελίδα του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, το spin.gr, που έβαζε κάποια επιστημονικά θέματα όπως και το prisma, μια παρόμοια ιστοσελίδα, που τώρα δυστυχώς έχουν και οι δύο κλείσει.
Αν δείτε τις ιστοσελίδες των περισσοτέρων Πανεπιστημίων ή ανάλογων Ιδρυμάτων του εξωτερικού, θα δείτε πως ανακοινώνουν πολλά αποτελέσματα των πρόσφατων ερευνών που κάνουν ή τις δημοσιεύσεις του προσωπικού τους. Κάτι που τα ελληνικά Πανεπιστήμια ούτε κατά διάνοια κάνουν. Συγχρόνως στο εξωτερικό υπάρχουν κάποια περιοδικά κύρους που κάνουν αναλύσεις και δημοσιεύσεις επιστημονικές πχ το Scientific American, το Nature, το New Scientist και άλλα πολλά. Καταλαβένετε λοιπόν τι ‘γύμνια’ επικρατεί στην Ελλάδα από άποψη δημοσιεύσεων στην ελληνική γλώσσα.
Σημειώστε δε, ότι δύο ξένα φημισμένα περιοδικά που ξεκίνησαν να εκδίδονται στα ελληνικά (Quantum και Scientific American), δυστυχώς έκλεισαν λόγω ανυπαρξίας επαρκούς αναγνωστικού κοινού!!!
Όλα αυτά σημαίνουν ότι στην Ελλάδα το κοινό που ενδιαφέρεται να διαβάσει τέτοια περιοδικά είναι δυστυχώς λίγο. Από την άλλη μεριά κυκλοφορούν αναρίθμητα περιοδικά με παράξενες ιστορίες, παραψυχολογικά και αστρολογικά θέματα που δυστυχώς έχουν μεγάλη ζήτηση και από μορφωμένους. Το γιατί συμβαίνει αυτό εξηγείται αν σκεφθούμε ότι και ταινίες, όπως το 2012 ή βιβλία με εξωγήινους κάνουν μεγάλες εισπράξεις. Ο κόσμος – ειδικά οι νέοι – θέλουν κάτι εύπεπτο να διαβάσουν, με παραμύθια, εξωγήινους και παρόμοια θέματα.
Που αποδίδεται τη δημοτικότητα του;
Το 2001 άλλαξα το όνομα grphysic σε physics4u και τότε θυμάμαι ότι άρχισε να αυξάνεται η επισκεψιμότητα.
Όσον αφορά πώς μια ιστοσελίδα ή blog γίνεται γνωστό νομίζω ότι οφείλεται κυρίως στο …google. Το google το θεωρώ σαν την κορυφαία εφαρμογή του διαδικτύου. Ποτέ άλλοτε στην ιστορία της ανθρώπινης γνώσης δεν υπήρχε τέτοιο εργαλείο. Φαντάζεστε να μην υπήρχε; Πώς θα βρίσκαμε που είναι δημοσιευμένο ένα θέμα; Δεν είναι υπερβολή ότι το google το χρησιμοποιώ, όπως και την wikipedia (κάνω παρένθεση εδώ για να σας πω ότι πρέπει να την ενισχύσουμε χρηματικά ή να γράψουμε στα ελληνικά κάποιο άρθρο όταν σπουδάσουμε) πολλές φορές την ημέρα, και για διάφορα θέματα. Κυριολεκτικά με έχει σώσει. Βεβαίως θα πρέπει ο υπεύθυνος του blog ή της σελίδας να γράφει υπεύθυνα και να αγγίζει όσο το δυνατόν περισσότερους.
Τι σημαίνει για εσάς αυτή η ιστοσελίδα;
Για να είμαι ειλικρινής η ανάπτυξη του physics4u δεν έγινε μόνο για να καλύψει το κενό που υπήρχε στην χώρα μας. Έγινε και για προσωπικούς λόγους. Ένιωθα ότι πολλά παιδιά ή άνθρωποι που ήθελαν να μάθουν, δεν είχαν την ευκαιρία ποτέ να σπουδάσουν φυσική, αστρονομία, αστροφυσική και άλλα παρεμφερή θέματα. Άρχισα να γράφω άρθρα, ειδήσεις και faq για διάφορα θέματα. Και μαζί με τους άλλους μάθαινα ή ξαναθυμόμουν και εγώ. Μην ξεχνάτε ότι ανήκω σε μια γενιά που τα κουάρκ τα άκουσε μόλις τελείωσε τη σχολή, τα τσιπάκια της ηλεκτρονικής φυσικής ήταν άγνωστα μέχρ το 1980 γιατί μελετούσε τις λυχνίες ή τα απλά τρανζίστορ. Ή τα πανεπιστημιακά βιβλία τότε δεν μπορούσε κανείς να τα διαβάσει. Από τότε όμως έως σήμερα έχουν γίνει πολύ μεγάλες αλλαγές στο Φυσικό προς το καλύτερο. Ένιωθα λοιπόν την ανάγκη κι εγώ να μάθω και ο πιο εύκολος τρόπος ήταν να τα γράφω για να τα γνωρίσω πιο βαθειά.
Δεν υπάρχει νομίζω καλύτερο πράγμα από την γνώση. Την γνώση που δεν σε υποχρεώνει κανείς να τη μάθεις με το ζόρι, αλλά που την αποκτάς με όρεξη και μεράκι. Αυτή άλλωστε δεν την ξεχνάς ποτέ και φυσικά σου μένει. Παρατηρείστε τι σας μένει από αυτά που μαθαίνετε στο σχολείο. Ό,τι σας ενδιαφέρει, σας κεντρίζει την περιέργεια, έχει διδαχθεί όμορφα από τους καθηγητές ή είναι καλογραμμένο στο βιβλίο. Τα υπόλοιπα τα ξεχνάτε. Αν λοιπόν αυτά που γράφω, χωρίς μαθηματικά και πολύ δυσνόητες θεωρίες, μπορούν να γίνουν κτήματα όλων, τότε έχω πετύχει τον στόχο που έθεσα όταν δημιουργούσα την ιστοσελίδα.
Βέβαια οι πληροφορίες που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα δεν μπορούν με κανένα τρόπο να συγκριθούν με την γνώση σε βάθος. Με τη γνώση σε βάθος ο άνθρωπος προσπαθεί να μάθει αναλυτικά και να ανακαλύψει καινούργιους δρόμους. Ίσως η μεγαλύτερη χαρά του ανθρώπου είναι να ανακαλύψει κάτι που οι άλλοι δεν το ξέρουν. Αλλά χωρίς καινούργιες πληροφορίες τι συμβαίνει σε όλο τον επιστημονικό κόσμο (σφαιρικά), πολύ δύσκολο είναι να επιτευχθεί πρόοδος σε έναν τομέα. Τρανό παράδειγμα είναι ο Αϊνστάιν: τις δεκαετίες του ‘40 και του ΄50 ο Αϊνστάιν δεν ήξερε, δεν μάθαινε, τι έρευνες γίνονταν για τον πυρήνα – δεν ήξερε την ανακάλυψη της ασθενούς και της ισχυρής πυρηνικής δύναμης καθώς και λεπτομερώς για τα κουάρκς. Εργαζόταν λοιπόν τότε για να κάνει ενοποίηση της ηλεκτρομαγνητικής με την βαρυτική δύναμη μόνο. Δεν είχε ιδέα τι γινόταν με τις δύο άλλες δυνάμεις γι αυτό και απέτυχε παταγωδώς. Όταν λοιπόν ο μεγάλος φυσικός, όσο μεγάλος κι αν ήταν, δεν μάθαινε καθόλου τι συνέβαινε σε άλλους τομείς της επιστήμης, έχασε το παιχνίδι του να είναι μέσα στα πράγματα. Αυτό είναι ένα παράδειγμα ότι όλοι μας, ανεξάρτητα τι έχουμε σπουδάσει, πρέπει να συνεχίζουμε να διαβάζουμε για να μαθαίνουμε τι νέο υπάρχει και σε άλλους κλάδους της επιστήμης.
Μου στέλνουν πολλά παιδιά κατά καιρούς e-mail στα οποία λένε ότι αγάπησαν τη φυσική τόσο, που θέλουν να γίνουν φυσικοί ή αστροφυσικοί αργότερα. Πιστεύω ότι αυτό δείχνει ότι υπάρχουν πολλοί που αγαπούν την φυσική, αλλά δυστυχώς απογοητεύονται είτε από τα δύσκολα μαθηματικά που έχουν (που είναι όμως αναγκαία αργότερα στο πανεπιστήμιο) είτε με την πολύ ασκησιολογία που επικρατεί στο ελληνικό σχολείο. Πρέπει κατά τη γνώμη μου πρώτα να μαθαίνουμε τη φυσική απλά και μετά να προχωράμε σε βάθος. Ένα λάθος που γίνεται από όλους είναι τα φροντιστήρια να κάνουν άπειρες ασκήσεις χωρίς τα παιδιά να έχουν κατανοήσει τη θεωρία. Αποτέλεσμα να γράφουν πολλοί τις ασκήσεις και να αποτυγχάνουν στη θεωρία.
Ποια θέματα συγκεντρώνουν τη μεγαλύτερη προσοχή στη σελίδα σας και γιατί;
Τελευταία, από τα στατιστικά στοιχεία ή την popularity των θεμάτων που συγκεντρώνω, βλέπω ότι οι λέξεις σχετικότητα, μαύρες τρύπες, Einstein, ταξίδια και ανάλογα θέματα έχουν την τιμητική τους. Ίσως κάποιες θεωρίες, όπως για παράδειγμα τα φαινόμενα της κβαντικής φυσικής να είναι δύσκολα για τους πολλούς, αλλά πρέπει να γράφονται και αυτά τα θέματα. Αν τώρα δεν μπορούν μερικοί να τα καταλάβουν, ίσως αργότερα να μπορέσουν.
Τα τελευταία χρόνια κάποια επιστημονικά επιτεύγματα, όπως το ξεκλείδωμα των μυστικών του DNA ή τα διαστημικά ταξίδια στη Σελήνη και τον Άρη, έχουν φέρει την επιστήμη στο προσκήνιο. Εδώ θα πρέπει να καταλάβουμε ότι όσα περισσότερα πρωτοσέλιδα υπάρχουν για επιστημονικά επιτεύγματα τόσο ο κόσμος θα καταλάβει ότι πρέπει να ξοδευτούν λεφτά για την έρευνα, έστω και αν από πρώτη ματιά δεν καταλαβαίνει γιατί πρέπει να πάμε στη Σελήνη. Πρόοδος ίσον έρευνα ίσον χρήματα και αν αυτή την εξίσωση δεν την κατανοήσουμε τότε θα μένουμε πίσω σαν λαός και σαν κράτος. Και τόσο περισσότεροι άξια παιδιά θα οδηγούνται στο εξωτερικό.
Για τις θετικές επιστήμες στο ελληνικό σχολείο
Νομίζετε ότι διδάσκονται σωστά; Ναι ή όχι και γιατί;
Θα διαβάζετε ότι συνεχώς κατρακυλάμε στις βαθμίδες του ΟΟΣΑ, όσον αφορά την επίδοση των νέων στα Μαθηματικά, τις Φυσικές Επιστήμες, τη Γλώσσα και την Πληροφορική. Τα τελευταία χρόνια πήγαμε στις τελευταίες θέσεις. Γιατί; Μήπως λοιπόν μαθαίνουμε βιαστικά πάρα πολλά και έχουμε πολλά μαθήματα, χωρίς να μαθαίνουμε πολύ καλά τα βασικά; Αυτό δυστυχώς φαίνεται να συμβαίνει. Στη Φιλανδία, για παράδειγμα, έχουν έξι μόνο μαθήματα και τα κάνουν κάθε μέρα. Εδώ δεν φταίει μόνο ότι κάνουμε λίγες ώρες πχ στα Αγγλικά (ενώ έξω κάνουν ξένη γλώσσα κάθε μέρα), φταίνε και πολλά άλλα πράγματα: η μη ικανοποιητική μέθοδος διδασκαλίας, ότι δεν εξετάζονται αυστηρά όλοι οι μαθητές σε ένα τομέα (όπως στις Πανελλαδικές), ότι οι καθηγητές δεν ελέγχονται, ότι καλός καθηγητής είναι αυτός που βάζει μεγάλους βαθμούς και πολλοί άλλοι λόγοι. Να ξέρετε ότι όσο πιο ‘εύκολος’ είναι ο καθηγητής τόσο θα δυσκολευτείτε αργότερα, γι αυτό μην χαίρεστε για τους υψηλούς βαθμούς αν δεν τους αξίζετε, το αντίθετο θα έλεγα.
Τι λείπει από το εκπαιδευτικό μας σύστημα; Αν ήσασταν αρμόδιος τι θα αλλάζατε πρώτα;
Τι θα άλλαζα στο εκπαιδευτικό μας σύστημα; Συνεχή μετεκπαίδευση και έλεγχος (σωστός) σε όλους τους εκπαιδευτικούς (άλλωστε δεν κάνουν όλοι για δάσκαλοι), λιγότερα μαθήματα σε κάθε τάξη, πολλές γλωσσικές ασκήσεις στα ελληνικά, την ξένη γλώσσα που τελειώνοντας θα πρέπει να την μιλάμε όλοι άριστα (με πιστοποίηση φυσικά), άριστη γνώση των υπολογιστών (και αυτή με πιστοποίηση από ανεξάρτητο φορέα εννοείται), πολύ καλή γνώση της θεωρίας στις φυσικές επιστήμες (με εξετάσεις όχι ανά σχολείο αλλά περιφερειακά), πολλές εργασίες με βιβλιογραφία από το δίκτυο και τις βιβλιοθήκες (οι οποίες θα υπολογίζονται για τους βαθμούς) και τέλος να μένουν οι μαθητές μέχρι νωρίς το απόγευμα στο σχολείο, ώστε να ξέρουν ότι εκεί θα μαθαίνουν κι όχι στα φροντιστήρια. Μετά το κύριο μάθημα να ακολουθεί η βοήθεια για τη λύση των ασκήσεων. Πρέπει επιτέλους να καταλάβουμε όλοι το εξής: ότι και να ‘κατεδαφιστεί’ η Ελλάδα (τρόπος του λέγειν) αυτό που θα μείνει είναι μόνο οι γνώσεις μας, αυτές μόνο δεν σβήνουν από μέσα μας. Μόνο αυτές θα μας οδηγήσουν πιο ψηλά, όχι οι απλοποιήσεις των γνώσεων και των μαθημάτων.
Για το CERN
Φέτος το Νοέμβριο ξανάρχισαν τα πειράματα στο Cern μετά από διακοπή 1 περίπου χρόνου. Ποιες είναι οι προβλέψεις σας;; Θα δώσει απαντήσεις σε καίρια ζητήματα, όπως οι συνθήκες λίγο μετά τη μεγάλη έκρηξη, νέες διαστάσεις, μποζόνιο Higgs, σκοτεινή ύλη και ενέργεια..
Για το CERN και το σωματίδιο Higgs έχω γράψει πολλά, χρόνια τώρα. Η ανακάλυψη του σωματιδίου θα σηματοδοτήσει μια νέα αρχή για τη φυσική, όπως και η μη ανακάλυψη του, γιατί θα πρέπει τότε να αλλάξουμε το Καθιερωμένο Μοντέλο της Φυσικής. Μαζί με τα άλλα ‘σκοτεινά’ σημεία της σημερινής φυσικής: την σκοτεινή ύλη και την σκοτεινή ενέργεια, το σωματίδιο Higgs είναι ψηλά στην ατζέντα των ερευνητών σε όλο τον Κόσμο. Είναι τα Ιερά Δισκοπότηρα όπως λέμε της φυσικής. Γι αυτό και θα γράφω όπως μπορώ για να τα κάνω κατανοητά στους πολλούς.
Η Ελλάδα έχει δυναμική παρουσία στο πείραμα. Τι συναισθήματα σας δημιουργεί αυτό;
Γράφοντας για το CERN δεν ξεχνάμε πολλά Ελληνόπουλα αλλά και καταξιωμένους επιστήμονες της διασποράς, όπως ήταν κάποτε ο Γιάννης Ηλιόπουλος (μέλος της ομάδας που βρήκε το κουάρκ charm), που δουλεύουν μέρα νύχτα μαζί με χιλιάδες άλλους φυσικούς όλου του κόσμου, κάνοντας μας περήφανους γιατί οι περισσότεροι από αυτούς είναι φυσικοί.
Higgs ή Hawking;;
Για τον Hawking θέλω να πω ότι είναι ένα σπουδαίο πρόσωπο της σύγχρονης φυσικής. Μας έδωσε πολλά στον τομέα της θεωρητικής φυσικής, αλλά δεν ανέτρεψε καμιά θεωρία του (ίσως μόνο η ακτινοβολία Hawking) τα θεμέλια της φυσικής, όπως πιθανόν να γίνει αν ανακαλυφθεί το σωματίδιο Higgs.
Τέλος, τι θα λέγατε σε όσους μαθητές θέλουν να ασχοληθούν με το αντικείμενο;
Τελειώνω, λέγοντας ότι θα χαρώ αν οι μαθητές αγαπήσουν τη φυσική τόσο που να την βάλουν 1η στις προτιμήσεις τους στα μηχανογραφικά τον Ιούνιο. Βέβαια να μην σπουδάσουν κάτι που δεν ήθελαν διακαώς ή επειδή απέτυχαν να περάσουν σε άλλες σχολές (για παράδειγμα απέτυχαν να μπουν στο πολυτεχνείο) και να δηλώνουν έτσι το φυσικό ή το μαθηματικό. Οι επιστήμες αυτές είναι δύσκολες με την έννοια ότι θέλουν πολλές ώρες διάβασμα. Δεν είναι ‘εύκολα’ σαν τα οικονομικά (χωρίς να παραγνωρίζω ασφαλώς την χρησιμότητα τους). Τα παιδιά προχωράνε μπροστά μόνο αν αγαπάνε αυτό που διάλεξαν. Αλίμονο αν δηλώνουμε σχολές στο μηχανογραφικό απλώς για να μπούμε κάπου. Πρέπει να αγαπάμε το αντικείμενο που σπουδάζουμε. Αυτό ασφαλώς ισχύει για όλες τις επιστήμες, γι αυτό μαζί με το διάβασμα χρειάζεται και αυτογνωσία, τι μας αρέσει, τι μπορούμε, τι ζητάμε. Και να μην ξεχνάμε την Διά Βίου Μάθηση, με την οποία θα μαθαίνουμε σε όλη μας τη ζωή καινούργια πράγματα, για να γεμίζουμε τις μπαταρίες της ικανοποίησης ότι δεν έχουμε ξοφλήσει, αλλά συνεχίζουμε την πορεία μας μέσα στον χρόνο χωρίς να μας έχει επηρεάσει.
Δημήτρης Μιχαηλίδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου